ESG – สายกลางของโลกธุรกิจและชีวิต
ในยุคที่โลกเต็มไปด้วยการแข่งขัน หลายคนมองหาความสำเร็จจากความมั่งคั่งทางวัตถุ โดยละเลยสิ่งที่เรียกว่า “ความสุขที่แท้จริง” แต่หากพิจารณาให้ลึกซึ้งแล้ว แนวคิด ESG (Environmental, Social, and Governance) หรือ “สิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล” ไม่ได้เป็นเพียงมาตรฐานทางธุรกิจเท่านั้น แต่มันสามารถเป็นเครื่องมือในการสร้างสมดุลระหว่างความสำเร็จทางเศรษฐกิจและความสุขทางจิตใจได้อีกด้วย
พุทธศาสนาได้กล่าวถึงความสุขที่แท้จริงว่าเกิดจาก “อริยมรรค” หรือหนทางแห่งปัญญาและการกระทำที่สมดุล ESG เองก็เป็นหลักการที่ช่วยให้เราสร้างชีวิตและธุรกิจที่มีสมดุล สร้างผลกระทบเชิงบวกต่อโลก ขณะเดียวกันก็นำมาซึ่งความสุขและความสงบภายใน
1. ESG คืออะไร? มุมมองของปรัชญาความสุขและพุทธศาสนา
1.1 E – สิ่งแวดล้อม: ปรัชญาแห่งความพอเพียง
ธรรมชาติให้ทุกสิ่งที่เราต้องการในการดำรงชีวิต แต่ปัญหาของโลกทุกวันนี้คือ “ความไม่พอ” ของมนุษย์ พุทธศาสนาสอนให้เรารู้จักพอเพียง “สันโดษ” หรือ “การพอใจในสิ่งที่มี” ไม่ได้หมายถึงการหยุดพัฒนา แต่หมายถึงการพัฒนาที่ไม่เบียดเบียนโลก
ธุรกิจที่ดำเนินตามหลัก ESG ในมิติสิ่งแวดล้อมจึงไม่ใช่แค่การทำ CSR (Corporate Social Responsibility) แต่เป็นการดำเนินธุรกิจแบบที่ใช้ทรัพยากรอย่างมีจริยธรรม ลดของเสีย ลดมลพิษ และสร้างผลกระทบเชิงบวก เช่น การใช้พลังงานหมุนเวียน การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ หรือการปลูกป่าเพื่อชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
1.2 S – สังคม: เมตตาธรรมกับความสุขร่วมกัน
พุทธศาสนาเน้นเรื่อง “เมตตา” และ “กรุณา” ซึ่งเป็นหลักพื้นฐานของความสัมพันธ์ในสังคม บริษัทที่ปฏิบัติตาม ESG ด้านสังคมจึงไม่ใช่แค่การบริจาคเงินเพื่อการกุศล แต่เป็นการดูแลพนักงาน คู่ค้า ลูกค้า และชุมชนที่เกี่ยวข้องให้ได้รับความเป็นธรรม มีความปลอดภัย และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ในชีวิตประจำวัน เราสามารถนำหลัก ESG ด้านสังคมมาใช้โดยการมีจิตสำนึกต่อผู้คนรอบข้าง สร้างความสัมพันธ์ที่ดี ไม่ใช้ประโยชน์จากผู้อื่นเพียงเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว และสนับสนุนธุรกิจที่ดำเนินการโดยคำนึงถึงสิทธิมนุษยชนและคุณภาพชีวิตของผู้ที่เกี่ยวข้อง
1.3 G – ธรรมาภิบาล: ศีล 5 กับความโปร่งใส
ธรรมาภิบาลใน ESG มีความเชื่อมโยงกับ “ศีล 5” ในพุทธศาสนา โดยเฉพาะข้อที่เกี่ยวกับความซื่อสัตย์ ไม่ฉ้อโกง และการใช้ชีวิตด้วยหลักแห่งความถูกต้อง บริษัทที่ดำเนินการโดยยึดหลัก ESG ด้านธรรมาภิบาลคือบริษัทที่โปร่งใส ไม่ทุจริต มีความเป็นธรรม และเปิดเผยข้อมูลต่อผู้ถือหุ้นและสังคม
หากมองในแง่ของชีวิตส่วนตัว ความซื่อสัตย์เป็นรากฐานของความสุข เราไม่จำเป็นต้องมีเงินมากมายเพื่อให้มีความสุข หากเรามีความโปร่งใส ซื่อสัตย์ และทำในสิ่งที่ถูกต้อง เราจะไม่ต้องหลบซ่อนหรือหวาดระแวง การใช้ชีวิตที่มีจริยธรรมจึงเป็นเส้นทางสู่ความสงบในจิตใจ
2. ESG กับการสร้างชีวิตที่สมดุลและยั่งยืน
2.1 ESG กับแนวคิด “มัชฌิมาปฏิปทา”
พุทธศาสนาสอนให้เราเดินทางสายกลางหรือ “มัชฌิมาปฏิปทา” ไม่สุดโต่งไปทางใดทางหนึ่ง ESG ก็เป็นแนวทางที่ช่วยให้ธุรกิจและชีวิตของเราดำเนินไปบนเส้นทางที่สมดุล ธุรกิจที่ให้ความสำคัญกับ ESG ไม่ได้มุ่งเน้นแค่กำไรสูงสุดโดยไม่คำนึงถึงผลกระทบต่อโลก แต่คำนึงถึงการเติบโตที่ไม่ทำลายสมดุลของระบบนิเวศน์ สังคม และเศรษฐกิจ
2.2 ESG กับ “อริยมรรคมีองค์แปด”
“อริยมรรคมีองค์แปด” เป็นแนวทางปฏิบัติที่นำไปสู่ความสุขและการพ้นทุกข์ หลักการของ ESG สามารถเปรียบเทียบกับอริยมรรคได้ เช่น:
- สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ) – ธุรกิจต้องมีเป้าหมายที่ถูกต้อง ไม่ใช่แค่แสวงหากำไร
- สัมมาวาจา (การพูดชอบ) – การสื่อสารทางธุรกิจต้องโปร่งใส
- สัมมากัมมันตะ (การกระทำชอบ) – การดำเนินธุรกิจต้องมีจริยธรรม
- สัมมาอาชีวะ (การดำรงชีวิตชอบ) – สร้างรายได้โดยไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมและสังคม
3. จะนำ ESG มาใช้ในชีวิตประจำวันอย่างไร?
3.1 สำหรับธุรกิจ
- นำหลัก “ศีล 5” มาเป็นแนวทางในการดำเนินธุรกิจ
- ใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ ลดของเสีย
- ดูแลพนักงานให้ได้รับสวัสดิการที่เป็นธรรม
- สร้างวัฒนธรรมองค์กรที่มีธรรมาภิบาล
3.2 สำหรับบุคคลทั่วไป
- เลือกซื้อสินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
- ใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ลดการบริโภคเกินจำเป็น
- สร้างความสัมพันธ์ที่ดีและช่วยเหลือสังคม
- ฝึกเจริญสติและสมาธิเพื่อความสุขที่แท้จริง
สรุป
ESG ไม่ใช่เพียงแนวทางสำหรับธุรกิจ แต่มันสามารถเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตของเราได้ด้วย ESG เชื่อมโยงกับปรัชญาความสุขและคำสอนในพุทธศาสนาโดยเน้น “ความพอเพียง” “เมตตาธรรม” และ “ความซื่อสัตย์” หากเราและธุรกิจทั่วโลกนำ ESG มาใช้ โลกจะยั่งยืนขึ้น และเราจะมีชีวิตที่สมดุลและมีความสุขอย่างแท้จริง
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- BlackRock. (2024). Why ESG matters for investors. Retrieved from https://www.blackrock.com
- European Commission. (2024). EU Green Deal and Corporate Sustainability. Retrieved from https://ec.europa.eu
- Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD). (2024). ESG Reporting Guidelines. Retrieved from https://www.fsb-tcfd.org
เขียนโดย วารีภูย์
